Vlees vs. Vleesvervangers: Wat is beter?

De consumptie van vleesvervangers is de laatste jaren sterk gestegen. Dit is deels te danken aan de toenemende aandacht voor gezondheid en het milieu. Vleesvervangers kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan een gezond dieet, maar er zijn ook enkele aandachtspunten. Toch kunnen zij een gezondere keuze zijn dan dierlijk vlees, zo blijkt uit recent onderzoek van ProVeg Nederland. Uit het rapport van ProVeg komt naar voren dat vleesvervangers over het algemeen een iets betere voedingswaarde hebben dan dierlijke vleesproducten. Dat geldt voornamelijk voor rood en bewerkt vlees.

Plantaardige alternatieven scoren overwegend beter

Uit de resultaten blijkt dat vleesvervangers ongeveer dezelfde hoeveelheid zout bevatten als dierlijk vlees in dezelfde categorie, maar ze hebben minder verzadigd vet, minder calorieën en bevatten aanzienlijk meer voedingsvezels. Het eiwitgehalte is vergelijkbaar. 

Belangrijke resultaten uit het onderzoek tonen aan dat de meest gezonde vleesvervangers te vinden zijn in de categorieën die onbewerkt dierlijk vlees vervangen. Denk hierbij aan rul gehakt en kipstukjes. Bij categorieën waar het dierlijke vlees veel zout en vet bevat, zoals burgers, (rook)worst en spek, blijken de vleesvervangers ook niet al te gezond te zijn. Toch hebben de vleesvervangers uit dezelfde categorie vaak wel een betere samenstelling dan het 'echte' vlees. 

Gemiddelde totaalscores per categorie van plantaardige vleesvervangers en dierlijke referentieproducten voor alle criteria van het Voedingscentrum © ProVeg Nederland

Zoutgehalte: Belemmering voor optimale voedingswaarde

Het onderzoek benadrukt het belang van het verminderen van de zoutinname, aangezien zout voor veel vleesvervangers het grootste obstakel vormt om aan alle criteria van de Schijf van Vijf te voldoen. Toch bieden vleesvervangers vaak een iets betere samenstelling dan dierlijke vleesproducten, waardoor je gezondheid er niet per se op achteruit gaat wanneer je kiest voor vleesvervangers.

Gezondheidsvoordelen van vleesvervangers

Vleesvervangers bieden verschillende gezondheidsvoordelen. Ze bevatten doorgaans minder verzadigd vet en cholesterol dan vlees, wat het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen. Bovendien zijn vleesvervangers vaak rijk aan vezels, wat de darmgezondheid bevordert en kan helpen bij het afvallen. Daarnaast kunnen plantaardige vleesvervangers een goede bron zijn van verschillende vitaminen en mineralen, zoals ijzer, zink, vitamine B12 en calcium. Hierbij is het wel belangrijk om te kiezen voor producten met een goede voedingswaarde.

Aandachtspunten bij de keuze van vleesvervangers

Uiteraard zijn niet alle vleesvervangers gezond. Sommige vleesvervangers bevatten namelijk erg veel zout, vet of suiker. Het is daarom belangrijk om te kiezen voor vleesvervangers met een goede voedingswaarde. Volgens het onderzoek van Proveg Nederland zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten bij de samenstelling van vleesvervangers:

• Hoog eiwitgehalte (minimaal 15 g/100 g) uit complete bronnen zoals soja of quinoa.
• Laag vetgehalte (maximaal 10 g/100 g) met voornamelijk onverzadigde vetten.
• Vezelrijk (minimaal 5 g/100 g) voor darmgezondheid en gewichtsbeheersing.
• Beperkt zout (maximaal 1,5 g/100 g) om de bloeddruk onder controle te houden.
• Weinig suiker (maximaal 5 g/100 g) ter voorkoming van overgewicht.
• Vermijd kunstmatige toevoegingen en kies voor duurzame vervangers, geproduceerd met respect voor het milieu.

Lees de etiketten dus goed en let op de hoeveelheid eiwitten, vezels, vetten, zout en suiker.

Minder milieubelasting door plantaardige voeding

Naast de voordelen voor onze gezondheid, zijn er ook verschillende voordelen te noemen voor het milieu. De productie van vleesvervangers heeft namelijk een lagere milieubelasting dan de productie van vlees, omdat er minder land, water en energie nodig is. Bovendien helpen vleesvervangers de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, omdat er geen dieren nodig zijn bij de productie. De veehouderij is verantwoordelijk voor maar liefst 14,5% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Daarmee is het een van de grootste bronnen van uitstoot, met een enorme impact op het milieu. Dit blijkt uit cijfers van de Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Door minder vlees en zuivel te consumeren en te kiezen voor plantaardige alternatieven, kunnen we de milieubelasting dan ook significant verminderen.

Plantaardig dieet: De toekomst van onze voeding?

Hoewel er grote verschillen zijn in de voedingswaarde tussen verschillende soorten vleesvervangers, tonen de resultaten dat vleesvervangers een belangrijke rol kunnen spelen bij het verminderen van de vleesconsumptie. De toekomst van onze voeding zal waarschijnlijk steeds meer plantaardig worden, met een gevarieerd aanbod aan plantaardige producten die voor iedereen toegankelijk zijn. Daarom benadrukt het rapport van ProVeg ook de noodzaak om consumenten beter te informeren over de gezondste keuzes binnen het assortiment van vleesvervangers. Dit maakt de overstap naar een plantaardig dieet niet alleen een stuk makkelijker, maar ook duurzamer voor onze gezondheid.